CO CZYNI MNIE BOGATYM? Czyli trudne tematy na lekcjach języka polskiego… c.d.

Nasze życie ogniskuje się wokół odczucia dwoistości świata – sfery cielesnej, namacalnej i duchowej. Istotę człowieczeństwa stanowi łączenie w sobie tej dwoistości. Na jakimś zmaganiu się z nią polega nasze codzienne funkcjonowanie. O tę różnicę między jakością, a ceną rozbija się wiele życiowych dylematów, a budowa hierarchii wartości zaczyna się od najmłodszych lat. Wpieranie młodego człowieka w procesie tej budowy spoczywa na barkach każdego z nas, dorosłych – rodziców, nauczycieli. Odpowiedzialna edukacja oznacza stworzenie warunków, w których dziecko może swoją własną hierarchię wartości ustalać – bo każdy będzie miał inną. Ale zanim się z nią utożsami, zanim ją przebuduje i wreszcie umocni, potrzebuje solidnych fundamentów. W myśl przekonania, że słowo konstytuuje rzecz, lekcje języka polskiego okazują się kluczowe dla rozwoju dziecka we wszelkich innych dziedzinach. Żeby uczniowie mogli bez obaw poruszać się w tematach filozoficznych na wyższym etapie edukacji, trzeba rozpocząć ten proces znacznie wcześniej. „Nawet najdalsza podróż zaczyna się od pierwszego kroku…”

I zaczęliśmy – od tego, co to jest wartość w ogóle i co oznaczają pojęcia „materialne” oraz „niematerialne”, bo to rozróżnienie leży u podstaw wszelkich dyskusji, analiz i wniosków, jakich wymagać od nas będzie program edukacji humanistycznej i przede wszystkim – życie. Jak te pojęcia „ugryźć”? Pod ręką mamy zawsze słownik synonimów i wyrazów bliskoznacznych. Dzięki temu rozróżnieniu mogliśmy niedawno w klasach V porozmawiać o bogactwie (choćby podczas omawiania baśni i legend, takich jak np.: „Kwiat Paproci”, „Złota Kaczka”, ale temat wraca przy wielu okazjach).

„Bieda do stan umysłu, a nie konta” – czy dostatecznie uświadamiamy dzieciom, jak ważne jest dla nich miejsce, w którym spędzają większość czasu – szkoła? I jak bardzo warto się postarać, by nie był to czas stracony? Wchodzenie dziecka w czas nastoletniości to dobry moment na zakorzenienie w nim świadomości trudu drogi, jaką ma przed sobą przy jednoznacznym wyposażaniu go w narzędzia, które mu tę drogę ułatwią. Uczeń musi poczuć konieczność podjęcia wysiłku. Dobrze, gdy jest tego świadomy i wie, że ten wysiłek przynosi mu korzyści. Przede wszystkim takie o niematerialnym wymiarze.

Marta Tondera